Skip to content Skip to footer

بزرگترین چالش،معکوس کردن ذهن معلمان است.

کارگاه اجرای کلاس معکوس در محیط های آموزشی از مجموعه رویدادهای آموزشی انجمن فناوری آموزشی ایران پس از نیاز سنجی از کاربران و تشخیص اولویت بالای یادگیری و آموزش با فناوری در تاریخ ۱۲/۵/۱۴۰۱ توسط دکتر محمد نیرو  به صورت برخط برگزار شد. دکتر نیرو معاون توانمندسازی و سازماندهی مرکز امور، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، معاون آموزشی و پژوهشی مجتمع آموزشی صلحا و عضو کمیته ابتدایی گروه ریاضی دفتر تالیف کتب درسی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در این کارگاه به سخنرانی پرداختند.

دکتر نیرو در ابتدای جلسه پس از پخش آیاتی از قرآن کریم از تجارب مخاطبان در مورد معلمانی که در ذهن آن­ها ماندگار شده­اند سوال کردند و به اهمیت عشق و علاقه در حرفه خطیر معلمی اشاره کردند.سپس این سوالات را مطرح کردند که هدف از تدریس چیست؟مسئله­ای که معلمان در کلاس درس خود با آن مواجه هستند چیست؟آیا واقعا همه دانش آموزان در کلاس درس یاد می­گیرند؟

ایشان پاسخ سوالات را اینگونه جمع بندی کردند که مسئله اساسی این است که همه دانش آموزان به خوبی یاد نمی گیرند.در ادامه سخنرانی ایشان به تفاوت تدریس سنتی و تدریس نوین پرداختند و این نکته را عنوان نمودند که در روش های نوین نقش معلم از انتقال دهنده مستقیم به « راهنمای در کنار » تغییر یافته است.در ادامه به سخن زیبای امام علی (ع) که فرمودند:((ای کمیل هیچ حرکتی نیست؛مگر اینکه تو در آن نیازمند شناخت هستی.)) اشاره کردند تا اهمیت توجه به چگونه یادگرفتن مخاطبان را روشن کنند.

دکتر نیرو به نظریه فرهنگی اجتماعی ویگوستکی گریزی زدند و این جمله کلیدی از ویگوستکی را بیان کردند:یادگیری اساسا در گرو تعامل است.به نظر ایشان مهم ترین کلید واژه در یادگیری تعامل است.تعامل در دو بُعد تعامل معلم با دانش آموزان و دانش آموز با دانش آموز شکل می­گیرد.معلم باید بداند یادگیری در گرو تعامل است و فرصت تعامل را ایجاد کند.

ایشان اشاره ای به هرم نرخ یادگیری داشتند و ماندگاری یادگیری از طریق سخنرانی را پنج درصد ،خواندن را ده درصد و یاد دادن به دیگران را نود درصد اعلام کردند.دکتر نیرو ارزش کار گروهی را از این منظر که فرصتی برای تعامل و یاد دادن به دیگران فراهم می کند با ارزش شمردند و سپس ویدویی از تدریس پژوهش محور خود در مورد کار گروهی را نشان دادند و اهمیت تعامل را بیش از پیش تبیین کردند.

دکتر نیرو علاوه بر مسئله تعامل مسائل دیگری از قبیل عدم آمادگی ذهنی و روانی دانش آموزان حین تدریس،خجالت و ترس از تقاضای تکرار تدریس،کاهش زمان تعامل در کلاس به علت صرف شدن بیشتر زمان به تدریس معلم و… که معلمان در کلاس درس با آن مواجه هستند را مطرح کردند و راه حل پاسخ به این مسائل را یادگیری معکوس عنوان کردند.ایشان در ادامه فرمودند یادگیری معکوس رویکردی است که در آن آموزش مستقیم از فضای آموزش گروهی به فضای آموزش فردی منتقل می‌شود و در نتیجه آن کلاس به محیطی پویا و تعاملی تبدیل می‌شود‌.این شیوه یادگیری در ابتدا توسط برگمن و سمز در سال ۲۰۰۷ مطرح شده است.سپس به اهمیت و ضرورت یادگیری معکوس از قبیل صرفه جویی در زمان تدریس،امکان بازبینی برای دانش آموزان و بهره مندی غایبین،حرکت در بهره جویی از رسانه‌های پرشمار،گشایش زمان کلاس برای تعامل گسترده تر،ایجاد تسلط محتوایی معلم و مقبولیت و محبوبیت مضاعف معلم نزد دانش آموزان اشاره کردند.

به زعم ایشان برای ایجاد کلاس معکوس باید سه مرحله را طی کرد:۱-تهیه محتوا۲-ارزیابی اطلاعات دانش آموز۳-طراحی فعالیت های یادگیری

ایشان در ادامه افزودند بهتر است تولید محتوا توسط خود معلم صورت گیرد؛چرا که دانش آموز ارتباط عاطفی بهتری با معلم خود در دیدن ویدیو پیدا می کند.همچین دیدن و نحوه تماشای فیلم توسط دانش آموزان نیاز به آموزش دارد .دانش آموز باید بداند دیدن فیلم آموزشی با دیدن فیلم و سریال فرق دارد.توجیه دانش آموزان و والدین برای انجام کار بدیع مانند یادگیری معکوس بسیار ضروری است.

ایشان در ادامه ارائه خود به تفاوت کلاس مستقیم و کلاس معکوس گریزی زدند و اصلی ترین تفاوت این دو را اینگونه بیان کردند: در کلاس مستقیم گِل کار در کلاس درس است اما در یادگیری معکوس گُل کار در کلاس درس است.

دکتر نیرو در مورد نکات مهمی که معلمان در ساخت یک فیلم آموزشی می بایست به آن توجه کنند مواردی را عنوان کردند. کوتاه بودن زمان فیلم،کیفیت صدای فیلم بدون پارازیت،بالا بودن وضوح صدا،بودن تصویر معلم در ویدیو،استفاده از رنگ مناسب برای نوشتن،احضار تصاویر مربوطه هنگام توضیح‌،استفاده از موسیقی‌های مشخص برای تداعی فعالیت‌های یکسان،پیش بینی مکث برای اندیشیدن یا توقف فیلم به صورت تعاملی،توجه به لحن و زبان بدن و بازبینی قبل از خروجی گرفتن نهایی.

حاضرین در جلسه سوالات خود را مطرح کردند و دکتر نیرو ضمن پاسخگویی به سوالات مخاطبان پاسخ سوالات را اینگونه جمع بندی کردند: کلاس معکوس در هر درس و پایه ای قابل اجرا است.نیازی به تدریس دوباره در سر کلاس نیست.بزرگترین چالش،معکوس کردن ذهن معلمان است و معلمان نیز به نوبه خود می­بایست مدیران را آگاه و توجیه کنند.

ایشان برای رفع این چالش که ممکن است بعضی دانش آموزان ویدیو را مشاهده نکنند راهکارهایی مانند درخواست از دانش آموزان برای نوشتن خلاصه ویدیو،مطرح کردن سوالاتی در ویدیو و به همراه آوردن پاسخ سوالات به منزله مجوز ورود به کلاس و ساختن فیلم تعاملی را عنوان کردند.

در پایان جلسه دکتر نیرو مطالب کارگاه را جمع بندی نمودند و در انتها به بیان تجارب زیسته خود پرداختند و ویدیویی از تدریس خود را نشان دادند و اهمیت ضبط کردن تدریس و مشاهده تأملی در مورد تدریس جهت مشخص شدن نقاط قوت و ضعف معلم را برای مخاطبان تبیین نمودند.

تمامی حقوق متعلق به انجمن فناوری آموزشی ایران 1391© می باشد.